พัฒนาการระหว่างประเทศสมัยอยุธยา
ในสมัยอยุธยานั้น
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของอยุธยากับรัฐอื่นๆ
ส่วนใหญ่เป็นไปเพื่อประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจ ศิลปวัฒนธรรม
และความมั่นคงของราชอาณาจักร และมักจะใช้นโยบายสร้างความเป็นมิตรไมตรีต่อกัน
บางครั้งก็หันไปใช้นโยบายทางด้านการเผชิญหน้าทางทหาร เป็นต้น ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของอยุธยามีลักษณะดังนี้
1.
ลักษณะความสัมพันธ์ระหว่างอยุธยากับรัฐที่อยู่ใกล้เคียง
1.1 ความสัมพันธ์กับสุโขทัย
อยุธยาสร้างความสัมพันธ์กับสุโขทัยด้วยการใช้นโยบายการสร้างมิตรไมตรี
การเผชิญหน้าทางทหาร และนโยบายความสัมพันธ์ทางเครือญาติผสมผสานกันไป
อยุธยาพยายามใช้การเผชิญหน้าทางทหารกับสุโขทัยเพื่อให้สุโขทัยอยู่ภายใต้อำนาจของอยุธยามาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่
1 (อู่ทอง) และสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงหงั่ว) บางครั้งสุโขทัยก็ยอมอ่อนน้อม
บางครั้งก็เป็นอิสระ แต่พอมาถึงสมัยสมเด็จพระอินทราชา(เจ้านครอินทร์)
พระองค์ได้ส่งกองทัพขึ้นมาแก้ไขปัญหาจราจลที่สุโขทัยทำให้สุโขทัยกลับมาอยู่ใต้อำนาจของอยุธยา
ความสัมพันธ์ระหว่างอยุธยากับสุโขทัยในฐานนะที่เป็นเมืองประเทศราชของอยุธยาได้สิ้นสุดลงใน
พ.ศ. 2006
เมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอยุธยาเพื่อป้องกันความวุ่นวายในสุโขทัยที่จะเกิดขึ้นและป้องกันมิให้ล้านนาขยายอิทธิพลลงมาแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนบนได้สะดวก
โดยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถขึ้นมาปกครองพิษณุโลกเมื่อพ.ศ. 2006 ในฐานะเป็นราชธานีของอยุธยาจนสิ้นสมัยของพระองค์
การดำเนินนโยบายของอยุธยาในครั้งนั้น
มีผลให้อาณาเขตของอยุธยาขยายออกไปอย่างกว้างขวางและมีความเข้มแข็งมากยิ่งขึ้น
1.2 ความสัมพันธ์กับล้านนา
อาณาจักรล้านนาสมัยอยุธยาเป็นดินแดนที่ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ทางภาคเหนือของประเทศไทย
ประกอบด้วย เชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง เชียงราย พะเยา แพร่ และน่าน
โดยมีเมืองเชียงใหม่เป็นศูนย์กลางสำคัญของล้านนา สำหรับลักษณะความสัมพันธ์กับอาณาจักรล้านนาส่วนใหญ่เป็นการเผชิญหน้าทางทหาร
อยุธยามักทำสงครามกับล้านนาเพื่อป้องกันมิให้ล้านนาเข้ามาคุกคามหัวเมืองเมืองฝ่ายเหนือของอยุธยา
บางครั้งก็ต้องการใช้ให้ล้านนาเป็นด่านหน้าป้องกันการคุกคามจากพม่าทางด้านเหนือ
นับตั้งแต่สมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่
1 (ขุนพงั่ว) เป็นต้นมา
อยุธยาพยายามส่งกองทัพไปรบกับล้านนาเพื่อให้ล้านนายอมอยู่ใต้อำนาจแต่ไม่ประสบความสำเร็จแม้ว่าใน
พ.ศ. 2088 สมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราช อยุธยาสมารถยึดล้านนาเป็นเมืองประเทศราชได้
แต่สุดท้ายล้านนาก็ต้องตกเป็นเมืองประเทศราชของกรุงหงสาวดี
อยุธยาได้ล้านนากลับมาเป็นเมืองประเทศราชอีกครั้งในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชโดยล้านนายอมเข้ามาสวามิภักดิ์
แต่หลังจากสมัยของสมเด็จพระนเรศวรไปแล้ว ล้านนาก็เริ่มแยกตัวเป็นอิสระบ้าง
เป็นประเทศราชของพม่าบ้าง ของอยุธยาบ้าง
1.3 ความสัมพันธ์กับหัวเมืองมอญ
ดินแดนหัวเมืองมอญ ประกอบด้วย เมืองเมาะตะมะ เชียงกราน มะริด ตะนาวศรี ทวาย
และเมืองพัน ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของอยุธยาติดต่อกับอาณาเขตของอาณาจักพม่า
ลักษณะความสัมพันธ์ระหว่างอยุธยากับหัวเมืองมอญนั้นมีความสัมพันธ์กันด้านการค้า
การผูกพันธด้วยไมตรีด้วยการใช้ความช่วยเหลือเกื้อกูลต่อกัน และมีความสัมพันธ์ด้านการเมืองในลักษณะที่ราชธานีมีต่อเมืองประเทศราช
มอญมีความสำคัญต่อความมั่นคงของอาณาจักรอยุธยามาก
เพราะหัวเมืองมอญเปรียบเสมือนเมืองหน้าด่านของอยุธยาในการสกัดกั้นกองทัพพม่า ขณะเดียวกันก็มีความสำคัญต่อเศรษฐกิจของอยุธยา
เพราะอยุธยาอาศัยหัวเมืองมอญเป็นเมืองท่าหรือเป็นทางผ่านในการติดต่อค้าขายกับพ่อค้าเรื่อสำเภาจากอินเดีย
ลังกา และอาหรับ ทางด้านทะเลอันดามัน
ทำให้อยุธยาต้องป้องกันหัวเมืองมอญจากพม่าด้วย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น